Беларускія дранікі: Дранікі — Вікіпедыя – Белорусские драники: рецепт, секреты приготовления, фото

Дранікі — Вікіпедыя

Дра́нікі — беларуская назва інтэрнацыянальнай стравы, невялікіх аладак з дзёртай бульбы, з начынкай (з душамі) або без яе.

Цеста для дранікаў, прынамсі ў Беларусі, складаецца з дзёртай сырой бульбы, мукі і яек, таксама могуць дадавацца цыбуля, морква, смятана, сыракваша. У якасці начынкі можа ўжывацца мяса, грыбы, вараныя яйкі. Дранікі смажацца на алеі ці тлушчы, пасля чаго альбо адразу спажываюцца, альбо запякаюцца ў гаршчку з салам, смятанай, цыбуляй, грыбамі.

Дранікі лічацца адной з самых вядомых беларускіх нацыянальных страваў, але ў беларускай традыцыйнай кухні яны з’явіліся толькі ў 2-ой пал. XIX стагоддзя з нямецкай кухні пры пасярэдніцтве яўрэйскай, дзе яны вядомыя як латкес. Першы вядомы ў Беларусі рэцэпт дранікаў пад назвай blinki kartoflane падаецца ў кнізе Яна Шытлера «Кухар добра навучаны» (1830). Страва добра вядомая ў нямецкай, чэшскай, украінскай, літоўскай і інш. кухнях.

• 

  Нямецкія Kartoffelpuffer

• 

  Чэшскія bramboráky

• 

  Швейцарскія Rösti

• Амерыканскія latke

• 

  Амерыканскія Hash brown

• 

  Украінскія деруни

Белорусские драники: рецепт, секреты приготовления, фото

Драники – одно из самых узнаваемых и любимых блюд белорусской кухни.

И хотя картофельные оладьи по похожим рецептам готовят в разных странах мира, белорусские дранікі завоевали популярность благодаря особому вкусу, национальным кулинарным секретам и свойствам белорусского картофеля – бульбы.

Уникальность

белорусского картофеля – в его прекрасных кулинарных качествах и высоком содержании крахмала, что делает блюда особенно вкусными.

Сегодня Беларусь не является лидером по объемам выращивания картофеля в мире, но именно наша страна первенствует по его количеству на душу населения и потреблению. По статистике, белорус съедает более 180 килограмм картофеля в год.

И действительно, в национальной белорусской кухне такое множество блюд из картофеля, что каждый раз его можно готовить по-новому. Кроме того, сегодня старинные рецепты дополняются интересными продуктами и соусами, становятся более легкими и диетическими, но остаются неизменно вкусными.

Белорусские драники

Рецепты оладий из тертого картофеля, похожие на белорусские драники, есть в немецкой и чешской, ирландской и норвежской, американской и украинской кухнях.

Но в каждой стране для приготовления блюда существуют особые кулинарные секреты, и конечно, используется свой картофель, от свойств которого во многом зависит вкус.

В Беларуси драники стали очень популярны с ХІХ века. Чаще всего их ели на завтрак, ведь это не только вкусное, но и очень сытное блюдо.

Наилучшим дополнением к горячим картофельным оладьям была свежая домашняя сметана, что и является самым знаменитым вариантом подачи белорусских драников. Кроме того, драники ели с мачанкой, маслом, жареными шкварочками с луком.

В национальной кухне есть и другие способы подать блюдо, например, в горшочках. Для этого к  готовым драникам добавляют обжаренные лук, морковь, грибы, домашние колбаски и сливки, а потом томят в печи или духовке.

Как приготовить драники?

Основа традиционных белорусских драников – картофель, лук, соль и растительное масло для жарки. И этого вполне достаточно, если вы готовите их из вкусной белорусской картошки с высоким содержанием крахмала.

В классические белорусские драники не добавляются мука или яйца в качестве скрепляющего ингредиента. Если тесто жидкое, у белорусских хозяек есть другой секрет – слить из натертого картофеля немного сока, а потом добавить в тесто крахмал, который опустился на дно емкости с соком.

Впрочем, вы можете пофантазировать и на свой вкус немного изменить классический рецепт драников, добавив в тесто яйцо, муку, специи.   

Рецепт белорусских драников

Картофель очистить, промыть и натереть на мелкой терке вместе с луком (для сохранения светлого цвета). Посолить и хорошо перемешать до однородной консистенции.

На сковороде разогреть растительное масло и выкладывать картофельное тесто в виде небольших лепешек. Обжарить драники с одной стороны примерно 2-3 минуты до образования румяной корочки. Затем перевернуть на другую сторону, обжарить еще 1-2 минуты.

Подавать к столу горячими со сметаной.

Можно также подать драники с моченой брусникой, сметано-яблочным или сметано-луковым соусом, мачанкой. Или приготовить драники в горшочке – с мясом, колбасками, грибами…

Белорусские блюда из картофеля

В рецептах национальной белорусской кухни вы найдете множество других блюд с картофелем, которые обязательно помогут порадовать близких и удивить гостей.

Куды падзеліся беларускія дранікі?

ГОМЕЛЬШЧЫНА

На фэст дранікаў не паехалі — стаміліся на “Дажынках”

Супрацоўніца аддзелу гандлю Мазырскага райвыканкаму паведаміла нашаму радыё, што мясцовыя прадстаўнікі спажывецкай каапэрацыі не змаглі ўзяць удзел у фэсьце дранікаў, бо стаміліся на сваіх “Дажынках”:

“Мы з Корасьценем вельмі сябруем. На жаль, не атрымалася паехаць. Мы накіроўвалі прапановы, каб удзел у гэтым фэсьце ўзяло нашае раённае спажывецкае таварыства. Калі б паехалі, то не змаглі б там чым-кольвечы пагандляваць. 19 верасьня былі рэспубліканскія, а 26-га — нашы раённыя “Дажынкі” будуць. Дык яны занятыя”.

Суразмоўца не дае веры, што дранікі ў Беларусь завозяць з-за мяжы. Яна сьцьвярджае, што ў Мазыры прадпрыемствы грамадзкага харчаваньня гатуюць дранікі самі:

“Прывозяць іх з Польшчы? З Польшчы везьці дранікі, ды яшчэ замарожаныя — такое першы раз чую (сьмяецца). Ня ведаю, як у іншых гарадах, але я за свой горад, за сваё грамадзкае харчаваньне магу дакладна сказаць: у нас гатуюць дранікі самі (зноў сьмяецца). У нас ёсьць такое прадпрыемства — “Карчма на Замкавай”. Гэтае кафэ спэцыялізуецца на беларускай кухні, і ў іх ёсьць дранікі”.

Гомельскі гарвыканкам абмежаваў кошты на бульбу ў крамах

У побытавых умовах беларусы, вядома, не забываюць пра дранікі. Але сёлета іх трывожыць, што бульба, зь якой гатуюць дранікі, надзвычай дарагая.

Апавядае жыхарка Гомеля, 80-гадовая спадарыня Ганна:

“Бульба ж дарагая. Гуртам за 750 рублёў аддаюць, а кіляграм — я сама купляла — 1 тысячу каштуе. Ня толькі зараз, а наагул гародніна ў Гомелі дарагая”.

Гомельскі аблвыканкам вызначыў нядаўна верхнюю мяжу для нарыхтоўкі на зіму 5 відаў гародніны, у тым ліку й бульбы. Паводле рашэньня выканкаму, кошт яе не павінен перавышаць 650 рублёў за кіляграм.

МЕНСК

Няма каму пячы дранікі, бо плацяць кухарам капейкі

Сёньня ў менскай сталоўцы на бульвары Талбухіна не было традыцыйных тут дранікаў. Загадчыца, спадарыня Тамара, тлумачыла наведнікам, што ні польскіх, ні галяндзкіх дранікаў сёньня не завезьлі:

“Мы атрымліваем дранікі замарожаныя. Бульба цёртая і замарожаная. Гэта — паўфабрыкаты”.

На пытаньне, чаму ў сталоўцы не гатуюць беларускія дранікі свае кухары, адказ быў такі:

“Няма ў нас людзей, няма каму пячы дранікі… І бульба не заўжды ёсьць. А ведаеце, якія заробкі нам плацяць? Людзі не ідуць да нас на працу. Штат няпоўны, а плацяць нам — капейкі…”

ВІЦЕБШЧЫНА

За адну порцыю дранікаў з Галяндыі беларусы плацяць больш як 4000 рублёў

Дранікі, бульбу “па-сялянску”, кілбаскі, сьвіныя рабёрцы прапануе віцяблянам і гасьцям гораду “ Николаевский хуторок” — кавярня пад адкрытым небам па вуліцы Талстога, якая прымае наведнікаў з траўня па лістапад. Гэтая структура грамадзкага харчаваньня належыць абутковаму прадпрыемству “Марка”, якім кіруе Мікалай Мартынаў. Таму ў Віцебску лічаць, што і “хутарок” названы “ Николаевским” невыпадкова, які, зрэшты, і мясцовы гатунак піва “Николаевское”.

Кухары: “Гатаваць беларускія дранікі — сабе даражэй”

Асартымэнт страваў кавярні “Николаевский хуторок” — гэта перадусім закуска пад піва ды мацнейшыя алькагольныя напоі, патлумачыла Тамара Віктараўна, намесьніца дырэктара прадпрыемства “Марка” па грамадзкім харчаваньні. Прычым закуска з нацыянальным калярытам. Але хаця мясныя вырабы тут сапраўды мясцовай вытворчасьці, стравы з бульбы — толькі імпартныя паўфабрыкаты:

“Шашлык, рабёрцы, кілбаскі смачныя з часнычком, мяса ў іх кавалачкамі… Усё віцебскага мясакамбінату. Дранікі нашы беларускія будуць абавязкова, але дранікі — паўфабрыкаты. З Галяндыі, здаецца, “Санта-імпэкс” — фірма-пастаўшчык. Але яны смачныя”.

Адна порцыя — тры галяндзкія дранікі — каштуе больш за чатыры тысячы рублёў. Але ў сталоўцы “Марка” гатовыя зрабіць на замову дранікі з натуральнай бульбы і прывезьці ў “Николаевский хуторок”. Спадарыня Тамара кажа, што тэхналягічныя ўмовы кавярні не дазваляюць гатаваць іх на месцы, таму каштаваць натуральныя дранікі тут будуць яшчэ даражэй.

“Николаевский хуторок” — гэта асобныя дамкі або драўляныя столікі і лаўкі проста пад драўлянымі ж паветкамі. У адрозьненьне ад яго, кавярня “Бульбяная” месьціцца ў падвальным памяшканьні недалёка ад плошчы Свабоды. І гэта адзінае месца ў горадзе, дзе падаюць стравы з натуральнай бульбы, ды яшчэ й вырашчанай у віцебскіх ваколіцах, у гаспадарцы “Альгова”, распавядае загадчыца Валянціна Анікееўна:

“У нас беларускія стравы: дранікі зь мясам, мачанка з дранікамі тоненькімі, піражкі бульбяныя, клёцкі зь мясам робім. У нас ні “замарозак”, ні дабавак ніякіх няма: мы дзяржаўнае прадпрыемства ААТ “ Вітміл”, а гэта прыватнікі толькі могуць “замарозкі” купляць. А ў нас усё натуральнае”.

Порцыя дранікаў, і ня простых, а зь мясам, каштуе ў “Бульбянай” 3 тысячы 200 рублёў. Танна, бо гэта ўстанова 2-й нацэначнай катэгорыі. Адпаведна, дужа дэмакратычная ў сэнсе нораваў і кантынгенту наведнікаў. Удзень адміністрацыі даводзіцца змагацца з бамжамі, якія завітваюць сюды зьбіраць недаедкі, а ўвечары часам бываюць дужа шумныя й нецьвярозыя кампаніі. Таму замежнікаў, якія цікавяцца беларускім кулінарным калярытам, сюды прыводзяць з пэўнай насьцярогай.

МАГІЛЁЎ

Гатаваць дранікі ў магілёўскіх кавярнях забараняе санстанцыя

У Магілёве ня ўсе кавярні маюць дазвол на выраб страваў зь цёртай бульбы.

Як высьветлілася, у кавярнях далёка ня проста атрымаць інфармацыю пра паходжаньне харчоў, зь якіх вырабляюцца стравы. Пытаньне пра гэта выклікала ва ўладальнікаў ядальняў нэрвовую рэакцыю. Адказы былі падобнымі.

“Вы выпытваеце ў мяне камэрцыйныя тайны. Мы нічога не завозім. Нічога імпартнага з паўфабрыкатаў мы не выкарыстоўваем. Бяром усё ў беларускіх фірмах, будзем так казаць”, — заявіў уладальнік адной з папулярных кавярняў.

Такая рэакцыя зразумелая. Кантрольныя органы строга пільнуюць, каб харчы былі выключна айчыннымі. У адваротным выпадку бізнэсоўцаў штрафуюць.

Аповед пра тое, што ў менскіх кавярнях наведнікам прапануюць польскія дранікі, магілёўскага бізнэсоўца не зьдзівіў:

“Ня ўсім аб’ектам грамадзкага харчаваньня, якія гатуюць дранікі, санстанцыя дазваляе церці бульбу для гэтых дранікаў”.

У магілёўскай санэпідэмстанцыі патлумачылі, што не ўва ўсіх кавярнях створаныя ўмовы для вырабу дранікаў.

“Гэта, у асноўным, аб’екты хуткага харчаваньня — міні-кавярні. Там мы дазваляем вырабляць дранікі толькі з паўфабрыкатаў высокай ступені гатоўнасьці”, — зазначыла прадстаўніца санэпідэмстанцыі.

Паводле суразмоўніцы, выраб бульбяных страў з паўфабрыкатаў у магілёўскіх кавярнях ня надта распаўсюджаны. Пры гэтым яна прызнала: у абласным цэнтры ня разьвіта вытворчасьць бульбяных паўфабрыкатаў.

ГОРАДНЯ

“Без нацыянальнай ідэі не бывае нацыянальнай кухні…”

На Гарадзеншчыне за апошнія дзесяцігодзьдзі ня выйшла ніводнай кнігі, зьвязанай з традыцыямі рэгіянальнай кухні. Няма нацыянальных страў і ў мэню прэстыжных рэстарацыяў.

Горадня — аграрны рэгіён. Знаўцы лічаць, што прадукты тут неблагой якасьці, але рэцэптура і назвы страў дагэтуль прыдумляюцца нібыта ў Тамбоўскай губэрні.

Адна з найболей прэстыжных гарадзенскіх прыватных рэстарацыяў — “Лімузін”. Нацыянальных страў, са слоў тэхноляга, спадара Аляксандра, тут практычна не бывае, толькі зрэдку ў абед, і то ня кожны дзень, можна заказаць тыя ж дранікі, кішку ці бабку.

“Лімузіну” зь беларускай кухняй справіцца цяжка

Са слоў спадара Аляксандра, дранікі карыстаюцца попытам і каштуюць ад 3 да 5 тысячаў рублёў, а вось у вечаровым мэню іх наагул не бывае.

Спадар: “На вечар зь беларускай кухняй вельмі цяжка працаваць, паколькі ўсе стравы трэба доўга гатаваць, а тэхналёгію зьмяніць нельга. Тую ж кішку за 20 хвілінаў прыгатаваць нерэальна. Яна смажыцца 40 хвілінаў, а яшчэ да гэтага апрацоўваецца. Беларуская кухня ўся доўгатэрміновага гатаваньня, таму і працаваць зь ёй складана”.

У Наваградку рэстарацыя ўжо страціла 15% наведнікаў

У прыватнай рэстарацыі “Валерыя”, што ў Наваградку, дырэктар, спадар Эдуард, кажа, што апошнім часам традыцыйныя беларускія стравы займаюць тут большую палову мэню.

Да ўсяго, іх гатуюць непасрэдна зь мясцовых прадуктаў і яны карыстаюцца добрым попытам. Праўда, дырэктар кажа, што вытворцы той самай бульбы ня вельмі імкнуцца выводзіць новыя, лепшыя гатункі.

Але самае крыўднае, зь яго слоў, што ў рэстарацыях становіцца меней кліентаў.

“Даведнікі па нашай нацыянальнай кухні выдаюцца ў Польшчы, а ня ў Беларусі”

Спадар: “Вось ужо і продаж нашых паслугаў зьнізіўся на 12—15%. І рэстарацыя цяпер як бы патрэбна толькі багатаму грамадзтву. Крыўдна, што яшчэ турыстаў зусім няма. У нас усе прывыклі некуды ў Турцыю пасылаць, а ў саміх такія мясьціны прыгожыя, асабліва ў нас на Наваградчыне”.

У 1910-я кулінарны даведнік ліцьвінскай кухні быў перавыдадзены 13 разоў

Жыхар Зэльвы, Юры Качук — адзін з аўтараў кулінарнай кнігі “Традыцыйныя стравы Беласточчыны і Гарадзеншчыны”, якая выйшла ў Беластоку на польскай і беларускай мовах.

Ён лічыць, што нацыянальнай кухні на Гарадзеншчыне і наагул у Беларусі не існуе, а тое, што можна пакаштаваць у рэстарацыях, — гэта падробка:

“Калі не існуе нацыянальнай ідэі ў дзяржавы, то адкуль можа быць нацыянальная кухня? Усходняя мудрасьць сьцьвярджае, што будучыня нацыянальнай кухні — у захаваньні яе традыцый, мінулых традыцый. А калі ў нас гісторыя пачынаецца з 1917 году…”

Спадар Качук, яшчэ дадае, што да 1913 году кніга “Традыцыі ліцьвінскай кухні” была перавыдадзена ў Вільні 13 разоў, а зараз у Беларусі пра традыцыі нацыянальнай кухні амаль нічога не выдаецца.

Камэнтар “Свабоды”

Старшыня грамадзкага аб’яднаньня “Адпачынак у вёсцы” Валерыя Кліцунова лічыць, што ў Беларусі цяпер існуюць штучныя перашкоды ў адраджэньні нацыянальнай кухні. Суразмоўца нагадвае пра нядаўні фэст “Мотальскія прысмакі” на Палесьсі, дзе людзі ахвотна раскуплялі дранікі й калдуны з бульбы беларускіх гатункаў. Са слоў Валерыі Кліцуновай, мясцовая аграфірма вырошчвае для гэтага адпаведныя гатункі бульбы:

“Камбінат “Агра-Моталь” — нумар адзін у Беларусі па вырошчваньні бульбы розных гатункаў, у тым ліку спэцыяльных, каб гатаваць дранікі. З такой бульбы дранікі зробіць любое прадпрыемства грамадзкага харчаваньня, тым больш што ўлада патрабуе вырабляць больш беларускіх прадуктаў. Таму я ня ведаю, навошта закупляць дранікі ў Польшчы і Галяндыі”.

На “Свабодзе” Валерыя Кліцунова зрабіла адмысловую заяву:

“Мяркую, што чэмпіянат дранікаў трэба правесьці і ў Беларусі ў рамках ужо наступнага фэсту “Мотальскія прысмакі”. Мы будзем старацца сьпячы самы вялікі беларускі дранік і заявіць яго ў кнігу рэкордаў Гінэса”.

«Хлопцы, мяняйце ўкраінскія дзеруны на беларускія дранікі, яны нашмат смачнейшыя!»

Набліжаецца да завяршэньня Тыдзень беларускай кухні ў Маскве. Першае такога кшталту мерапрыемства ініцыявалі і рэалізавалі нацыянальнае аб’яднаньне «Беларусы Расеі», сетка рэстарана «Карчма Тарас Бульба», валянтэрская ініцыятыва «Беларуская Масква». Вынікам кулінарнага пранікненьня стала замацаваньне шэрагу нацыянальных страў у мэню маскоўскага «общепита».

Шэф-кухар Ксенія Вяцкая

Сапраўдным героем масьленічных імпрэзаў стаў адмысловы дранік фармату стрыт-фуд — ня тлусты, ня ломкі, ён надзейна трымае начынку і зьмяшчаецца ў канвэрт. У выніку сьмелых экспэрымэнтаў кухарам удалося стварыць сытны і зручны перакус — порцыю з двух дранікаў са сьмятанай паміж імі. Прэзэнтавалі прадукт на «Дні драніка» 12 сакавіка, а цягам наступнага тыдня ён быў у мэню ўсіх 17 рэстаранаў сеткі «Карчма Тарас Бульба».

Ці можна казаць, што гэта якраз той выпадак, калі першы блін — не сабаку? Сваімі ўражаньнямі дзеліцца аўтарка кулінарнага праекту «Маміна ежа», шэф-кухар тыдня беларускай кухні Ксенія Вяцкая:

«Наогул трэба казаць, што дранік уяўляе блін толькі паводле формы, а ня складу. Таму народ пацягнуўся ўжо таму, што дранік адпавядае ўсім модным тэндэнцыям на безглютэнавы прадукт. Блін без мукі — крута само па сабе. Што да агульных уражаньняў, то досьвед, без перабольшаньня, выдатны. Учора я была на галоўным сходзе ўсёй сеткі „Карчмы Тарас Бульба“, і гаспадары сказалі, што зарабілі неблагія грошы — 58 тысяч расейскіх рублёў. І гэта толькі за 12 сакавіка, як праводзіўся „Дзень драніка“. Калі падзяліць на кошт адной порцыі — 80 рублёў — атрымаецца больш за 700 едакоў. Падкрэсьліваю — за пару гадзін вулічнага сьвята. Так, крыху перашкодзіла надвор’е, бо было холадна і ішоў дождж. Але людзям спадабалася, усе захопленыя нашай краінай: старэйшыя згадвалі пра савецкія часы, маладзейшым было весела слухаць нашы песьні. Ніякага нэгатыву ў бок Беларусі».

Дэгустацыя, падмацаваная танцамі

Адна з найбольш папулярных сетак грамадзкага харчаваньня ў Маскве — «Карчма Тарас Бульба» — на тыдзень прытуліла беларусаў. За згоду на экспэрымэнт беларускі бок найперш удзячны заснавальніку рэстарацыі, украінскаму бізнэсоўцу, фотамастаку, скульптару і падарожніку Юрыю Белайвану. Зрэшты, як мяркуе Ксенія Вяцкая, супрацоўніцтва аказалася ўзаемавыгадным — некалькі страў зь яе рэцэптуры папоўняць сталае мэню:

Сямейная дэгустацыя

«Калі не абмяжоўвацца толькі вулічным сьвятам, а ўзяць увесь беларускі тыдзень у Маскве, акурат на агульным сходзе па ўсіх рэстаранах карчмы я даведалася, што некаторыя стравы з распрацаванага мной мэню пакінуць у сталым мэню. Скажам, суп „жур“ пабіў усе рэкорды прадавальнасьці, усе ад яго ў захапленьні. Таму ўводзяць на пастаянку — як і паштэт, габрэйскі фаршмак, аўсяны кісель. Галоўны шэф-кухар усіх 17 рэстаранаў (у яе таксама рэстаран у Нью-Ёрку) сказала, што ў сваё мэню шэф-кухара возьме рэцэпт майго паштэта з курынай печані — дакладней, свой заменіць на мой. Дарэчы, таксама ўсе балдзеюць ад заціркі. А ўвогуле наведнікі карчмы ледзь не ў адзін голас кажуць: „Хлопцы, мяняйце ўкраінскія дзеруны на беларускія дранікі, яны нашмат смачнейшыя“. Таму гэта таксама лякальная перамога: мы навучылі Маскву смажыць дранік так, як трэба — без мукі, бязь яек. Толькі чысты прадукт, чыстая бульба».

Разьбіваючы стэрэатыпы

Пры гэтым Ксенія Вяцкая са зьдзіўленьнем канстатуе: калі маскоўскія спажыўцы да нацыянальнага прадукту суседзяў выявілі надзвычайны інтарэс, то асобныя беларусы свайго «сваяцтва» з дранікам папросту саромеюцца:

Куток кулінарнага «лікбезу»

«Шчыра кажучы, была зьдзіўлена адным момантам. Пакуль мы рыхтавалі гэтую акцыю, аказалася, што некаторыя беларусы досыць нэрвова ўспрымаюць асацыяцыю сябе з… дранікам. На дзіва, некаторым гэта не падабаецца, нават абураюцца — маўляў, што вы носіцеся з гэтым дранікам, як быццам у нас няма іншай ежы. Мякка кажучы, незразумела.

Зручна і дарослым, і дзецям

Мяркую, італьянцы ня крыўдзяцца, што іх асацыююць зь піцай, а туркі — што з шаўрмой. Я ўжо не кажу пра ўкраінцаў з баршчом. Гэта іх нацыянальныя брэнды, і нічога ганебнага няма ў тым, калі і дранік стане нашым нацыянальным кулінарным сымбалем.

Хопіць ужо лямантаваць з гэтай нагоды, трэба проста нешта рабіць. Хочацца хутчэй вярнуцца ў Беларусь і рабіць нешта падобнае. Або прывезьці да нас карчму з днямі ўкраінскай кухні. І калі ёсьць ідэі — давайце рэалізоўваць іх разам».

Адна з арганізатарак вулічнага сьвята з удзелам беларускага драніка — кіраўніца праекту «Масьленіца. Беларускі тыдзень у Маскве» Кацярына Кібальчыч. Асаблівую ўдзячнасьць за падрыхтоўку і абслугоўваньне рознаплянавых мерапрыемстваў яна выказвае інтэрнацыянальнай камандзе валянтэраў, якія, жартуе Кацярына, у літаральным сэнсе працавалі за ежу — знакавы прадукт з добра знаёмым бульбяным смакам.

Кірыл Ільніцкі (зьлева) і Кацярына Кібальчыч — арганізатары тыдня беларускай кухні

Беларускаму тыдню адпавядаў антураж. Маскоўскія дзеці з тэатру «Улей» пры дапамозе беларускіх настаўніц Каці і Дарыны развучылі нацыянальныя песьні. Маскоўскі студэнт Стась Глушко пад кіраўніцтвам беларускі Інгі Гарановіч выканаў выбранае з «Народнага альбому».

Ноў-хаў па-беларуску: маляваньне бульбай

Студэнткі Вышэйшай школы эканомікі вучылі ствараць карціны бульбянымі адбіткамі — самі мастачкі пры гэтым у Беларусі ніколі нават не былі. У сваю чаргу, беларускія студэнткі Дыяна Рашчынская і Вераніка Баглай аформілі выставу «Бульба» — з рознымі гатункамі бульбы, набытымі на менскім Камароўскім рынку. Мэта — прадэманстраваць, як беларускія гаспадыні не губляюцца ў багацьці выбару і знаходзяць «сыравіну» для любімых страў. Вераніка да таго ж зрабіла дызайн інфармацыйнага стэнду ў пытаньнях і адказах: «Беларусь или Белоруссия?».

Віктар Шалкевіч, Аляксандар Квіткевіч, Алесь Падзько, Сяргей Мачнеў

Магутны энэргетычны зарад пусьціў на публіку папулярны бард і шоўмэн Віктар Шалкевіч, а хлопцы з Prastora.by Аляксандар Квіткевіч, Алесь Падзько і Ксенія Юсава ўпрыгожылі сьвята сувэнірамі і драўляным Несьцеркам, зь якім сотні людзей зрабілі сэлфі.

Бульба як аснова харчовага дабрабыту беларусаў

Деруни — Вікіпедія

Деруни́, тертюхи́, кремзлики, кийзлики, тарчаники, беці, барабулєнники, латкес^[1] (одн.) — картопляні млинці, мають велику популярність в українській, польській, білоруській, чеській, словацькій, болгарській, австрійській та німецькій кухнях^[2], в Україні особливо розповсюджені в північних та західних районах. Основним інгредієнтом страви є терта картопля. Власне, від способу приготування млинців (тертої, а в деяких регіонах кажуть — дертої, картоплі) й походить назва деруни. Деруни є традиційною частиною святкового столу на Благовіщення (тільки пісні, без сметани і інших скоромних страв).

Походження та деруни в історії[ред. | ред. код]

Існує думка, що до української кухні деруни прийшли з білоруської, куди, в свою чергу, ця страва прийшла з німецької кухні у кінці XIX ст. За іншою версією, поширення дерунів та ряду інших страв з картоплі (печені, комів та кльоцків) на території України, здебільшого на Поліссі, розпочалося ще раніше — в другій половині XVIII ст.^[3]. Уперше письмовий рецепт дерунів подається у куховарській книзі Яна Шиттлера^[ru] у 1830 р.

Під час Голодомору 1932—33 рр. деруни готували з посушеного та розтертого липового листя, горішини, щавлю, полови та макухи. Цю «страву» також називали «чорними мартопляцами».^[4]

Деруни поширені в багатьох народів під різними назвами та в різних варіаціях. Назва страви, як правило, відображає спосіб її приготування чи вказує на головну складову — картоплю.

• В українців деруни відомі також під назвами «терті (картопляні) пля́цки», «терчаники», «тертюхи» (Тернопільщина), на сході України більш вживаною назвою є «дра́ники», «драча́ники».^{[джерело?]} . Також вживають назви: «кизлики», «ґуґлі», «кремзлики», «картопляники», «рисилованики» (Закарпаття), «бабка», «пертушаники» (на Київщині) «гейзебубели»;
• У білорусів та росіян цю страву називають «дранікі» та «драники» відповідно. У Білорусі дранікі вважаються однією з національних страв. На відміну від України, у Білорусі дранікі часто готують з прошарком м’яса.
• У поляків — «placki ziemniaczane».
• У чехів аналог дерунів називають брамборачками (bramborák). На відміну від української страви, їх смажать у фритюрі. Цікаво, що у чехів існує принаймні вісім регіональних назв дерунів: Strouhanec (з грубо натесаної бульби), Vošouch (з грибами, або вудженим м’ясом з Шумавського плоскогір’я, та району довкола міста Пльзень), Báč (з району Простейова), Kramflek (з підгір’я Орлицьких гір), Křapáč, Nalešnik (з району Пряшова, що у Словаччині і межує з Україною), Prskanec (з району Бенешова), Smrazky (в районах Хрудим і Глинсько).
• У словаків — «zemiaková placka».
• У євреїв поширена страва латкес (левівот). На відміну від українських дерунів, при приготуванні латкес додають більше яєць та розтерту мацу. Євреї традиційно вживають цю страву під час свята Ханука, хоча вона й не відіграє значної ролі під час ритуалу. Цей звичай, очевидно, виник тому, що під час свята відзначається чудо горіння олії у Храмі древнього Ізраїлю, а тому надається перевага смаженій їжі. У ашкеназскіх євреїв Удмуртії і Татарстану зафіксовані варіанти вимови «крезлікі» та «кремзлікі»^[5], і навіть «картофел’ние олад’і», «дранікі», «дранкі» та «какоркі».^[6]
• У литовців популярні цепеліни, диджукукуляй. До них, на відміну від українських дерунів, додають м’ясну начинку, а після підсмажування варять.
• У німців — Kartoffelpuffer, Kartoffelpfannkuchen, Kartoffelplätzchen, Reibekuchen, Reibeplätzchen.
• У румунів — tocinei. Поширені на півночі Румунії, зокрема Молдові.
• У шведів — raggmunk або rårakor.
• У швейцарців — Рьості. Страва, власне, не оформлена у вигляді млинців, хоч і готується з аналогічних компонентів, а, швидше, нагадує гарнір.
• У США — Hash brown чи Potato pancakes. Hash brown продукуються промисловістю та розповсюджуються через мережу супермаркетів
• В ірландців — Boxty^[en].

Єдиним абсолютно необхідним компонентом дерунів є терта картопля. Інші інгредієнти додаються згідно з традицією в конкретному регіоні, чи домашнім рецептом, що передається з покоління в покоління. Такими інгредієнтами є: ріпчаста цибуля, борошно, часник, яйця, сіль.

Приготування дерунів, звичайно, починається з тертя почищеної картоплі. Вона може тертися як на дрібній, так і на грубій тертці, що впливає на смак та колір дерунів. З тертої картоплі зливається зайва рідина, потім треться і додається цибуля та сире яйце. Маса доводиться борошном до щільності густої сметани і смажиться на олії або смальці. За деякими рецептами деруни печуться або допікаються вже після обсмажування.

У деруни іноді клали начинку: у м’ясоїд — сир із сирим яйцем або січене м’ясо (варене або сире), у піст  — підсмажені на олії з цибулею гриби або просто підсмажену цибулю.

До столу деруни подаються зі сметаною, ряжанкою, сиром, шкварками чи соломахою. За традиційними народними рецептами іноді додавали білий сметанний соус із підсмаженою цибулею та грибами, заправлений підсмаженим борошном (запражку). Нерідко готові деруни (переважно без начинки) складали у макітру чи горщик, заливали сметаною і ставили у гарячу піч.

У традиційній українській кухні деруни споживали найчастіше у неділю — на сніданок або вечерю.

• 

  Набір продуктів

• 

  Подрібнення картоплі на тертці

• 

  Вистоювання картопляної маси

• 

  Видалення рідини

• 

  Подрібнення цибулі

• 

  Яйце, перець та сіль до овочевої маси

• 

  Підготовлена овочева маса

• 

  Видалена рідина з овочевої маси

• 

  Обсмажування овочевої маси в пательні на олії

• 

  Готові тертюхи

• 

  Тертюхи на столі

• Він за стіл не вміє сісти,
  Дерунів не хоче їсти,
  Помідорів, огірків
  І печених буряків
  (П. Воронько)

• — Не гарячкуй, будь ласка. Краще скажи, чи добрі готуєш своєму Іванові зустрічний? Чи дерунів напекла?
  (О. Гончар «Собор»)

• Boxty on the griddle,
  Boxty in the pan,
  If you can’t make boxty,
  You’ll never get a man.

  Боксті на пательні,
  Боксті на сковорідці,
  Якщо не вмієш готувати боксті,
  То ніколи не вийдеш заміж.
  (Ірландське прислів’я)

• Сільська школа. Актовий зал. Вона приїхала з лекцією для старшокласників. На обід — борщ із торішнього буряка (надворі кінець червня) і картопляні пляцки, деруни, терчаники, що набули широкої популярності в часи перебудови, потім у перші роки державності, коли Україна, як напишуть колись підручники таким-от дітям, переживала важкі економічні труднощі.
  (Марія Кривенко, «Хвилеві новели»)

В місті Коростень Житомирської області починаючи з 2008 року проводиться щорічний міжнародний фестиваль дерунів. На фестивалі кухарі з різних країн демонструють своє вміння приготування дерунів чи близьких до них страв з картоплі. У рамках свята проводяться конкурси на найкращий плакат про деруни, найкращий рецепт дерунів, найкращий і смачно випечений дерун, найкращу пісню, вірш, анекдот, комічну історію про деруни.

На першому фестивалі 2008 року коростенці випекли найбільший дерун в Україні вагою 118 кг, який був занесений до Книги рекордів України.^[7]

Другий фестиваль відзначився тим, що був урочисто відкритий пам’ятник Деруну.^[8]
На третьому фестивалі випекли дерун вагою 140 кг.

• 

  Білоруські дранікі

• 

  Чеські брамборакі (bramboráki)

• Американські латкес

• 

  Американські Хашбраун (Tater Tot)

1. ↑ Дерун: смачне картопляне частування
2. ↑ Richard Hering, Walter Bickel (Hrsg.): Herings Lexikon der Küche. 18., überarbeitete Auflage. Fachbuchverlag Dr. Pfanneberg, & Co., Giessen 1978, ISBN 3-8057-0218-3, с. 570, 573. (нім.)
3. ↑ http://etno.iatp.org.ua/book1/lecture11.html
4. ↑ http://repres.iatp.org.ua/genocid/gen_ua/iydlo.htm
5. ↑ Алтынцев А. В. Чувство любви в понимании евреев-ашкенази Удмуртии и Татарстана / Наука Удмуртии — 2013. № 4. — С. 130
6. ↑ Altyntsev A.V., «The Concept of Love in Ashkenazim of Udmurtia and Tatarstan», Nauka Udmurtii. 2013. № 4 (66), p. 130. (Алтынцев А. В., «Чувство любви в понимании евреев-ашкенази Удмуртии и Татарстана». Наука Удмуртии. 2013. № 4. С. 130: Комментарии.) (рос.)
7. ↑ http://www.doroga.ua/Pages/Events.aspx?EventID=563 Фестиваль дерунов в Коростене
8. ↑ В Коростені сьогодні відбудеться Третій міжнародний фестиваль дерунів